Onderwerp "diamond approach"
Kritiek op de Diamond Approach
Na 11 jaar bij de Ridhwan School te zijn geweest (waar de Diamond Approach onderwezen wordt) ben ik tot de conclusie gekomen dat ik het op cruciale onderdelen niet eens ben met de visie ervan. In een aantal blogposts heb ik beschreven waar voor mij de problemen zitten.
(Om dit te kunnen volgen zul je enigszins met de Diamond Approach op de hoogte moeten zijn.)
In het kort, zijn het deze onderdelen:
- Naar mijn idee is het in principe geen probleem dat je psyche patronen uit je verleden herhaalt. De Diamond Approach ziet dit echter als een basisprobleem waardoor je niet jezelf zou zijn, en ziet het als een kernonderdeel van het Ego, dat te overwinnen valt. Zie blogpost 'De Diamond Approach en het herhalen van patronen uit je verleden'.
- Er wordt geclaimd dat Diamond Approach gebaseerd is op de Heilige Ideeën van het Enneagram, zoals die in het boek 'Facets of Unity' van A.H. Almaas beschreven staan. Dit zijn 'verlichte' zienswijzen, gebaseerd op vertrouwen in het Universum. Ze staan tegenover 'niet-verlichte' zienswijzen van het Ego, die gebaseerd zijn op het ontbreken van zulk vertrouwen. Echter, mijns inziens zijn de kernbegrippen van de Diamond Approach gebaseerd op de niet-verlichte zienswijze van Enneagram type 4. Daarmee valt wat mij betreft de basis weg onder de onderverdeling Being - Ego - True Nature - The Point - The Pearl. Zie blogpost 'De Diamond Approach als Enneagram Type 4-visie'.
- Het veelvuldige gebruik van het begrip 'Identiteit' in de Diamond Approach is mijns inziens het gevolg van het Enneagram Type 4-karakter ervan. Het heeft daarmee geen objectieve of nuchtere waarheid, maar is een beperkte zienswijze. Zie blogpost 'De Diamond Approach en identiteit'.
- 'Black Space' is naar mijn idee geen 'Essentiële kwaliteit', maar een herinnering aan ervaringen in het donker.
- Ik ervaar 'Brilliancy' niet als een algemene vorm van Essentiële Intelligentie, maar als een toename van de hoeveelheid detail die ik in mijn perceptie waarneem. Het is daarmee geen mix van alle andere Essentiële Kwaliteiten, zoals Almaas het zegt.
- De meditatie op de 'Kath' bij de Ridhwan School heb ik als onnodig beperkend voor het bewegen van de aandacht ervaren.
- De termen 'Inquiry' en 'meditatie' bij de Diamond Approach laten een aantal dingen onduidelijk. Dat het al of niet gaat om het verwerken van gevoelens zit daar niet in, maar dat, vaak onbenoemde, aspect maakt wel een belangrijk deel van het ontwikkelingsproces uit. Die onduidelijkheid veroorzaakt bepaalde problemen bij Ridhwan-studenten.
Voelen vanuit de buik
In de Ridhwan School wordt gemediteerd door te focussen op wat men de 'Kath' noemt. De Kath, in de onderbuik, zou een centrum zijn dat het voelen bevorderd. Meditatie hierop zou het voelen daarom ontwikkelen en tevens een concentratieoefening zijn. Vanwege de nadelen die ik zag aan deze oefening, deed ik deze met toenemende tegenzin, om er uiteindelijk grotendeels mee op te houden.
Het lichaam voelen vanuit de Kath
Zelf heb ik vaak ervaren dat met de aandacht op de Kath (een paar vingers onder de navel en naar binnen) het makkelijker is om het hele lichaam ineens te voelen. Hierdoor vind ik dit vooral een handige manier om kindervaringen te voelen. Ik focus op de Kath en direct is er mijn innerlijk kind, zoals dat met mijn huidige situatie omgaat. Ook sterk met lichamelijkheid verbonden ervaringen, zoals bijvoorbeeld mijn ervaring van de ruimte, vind ik makkelijker om op in te tunen als ik mij op de Kath concentreer. Ik neem aan dat de senior teacher in mijn groep dit bedoelde, als ze de Kath, in het Engels, een 'center of sensing' noemde.
Wat niet zo makkelijk te voelen is vanuit de Kath
Maar, er is meer dan alleen die lichaamservaring vanuit de Kath. Ik merkte dat het niet zo is, dat die manier van focussen het makkelijk maakt om bijvoorbeeld mijn gezichtsuitdrukkingen te voelen, of zelfs maar op te merken. Of gevoelens die bijvoorbeeld binnen mijn schedel zijn, of net boven mijn hoofd. Spanningen in mijn enkels ontgingen mij volledig. Maar dagelijkse meditatie op de Kath ontwikkeld wel de gewoonte om altijd je aandacht daar te hebben. Misschien vinden sommigen dat praktisch, maar ik heb het zelf toch als een belemmering ervaren.
Niet alleen bij het voelen van de zo belangrijke gezichtsuitdrukkingen heb ik gemerkt dat ik onnodig veel miste door de in de eerste jaren Ridhwan opgebouwde gewoonte om vaak op de Kath te focussen. Maar als je met een computer werkt, is het niet bijster handig om met je aandacht veel bij je lichaam te zijn. Ik zag dat sommige Ridhwan-studenten bezig waren, gestimuleerd door Ridhwan-teachers, om bij werk aan de computer zo continu mogelijk van hun lichaam en bewegingen bewust te zijn. Ik denk dat dat niet alleen onnodig ten koste gaat van concentratie op het betreffende werk, maar ook op eigen gevoelens.
De 3 Dantians
In Chinese Martial Arts en Qigong (energie-oefeningen) kent men ook de Kath. In het Chinees wordt dit de Dantian genoemd. Of eigenlijk, de Lage Dantian, want er zijn 3 Dantians. De andere 2 zijn de Middelste Dantian, ter hoogte van het hart, en de Hoge Dantian, die gelegen is tussen de wenkbrauwen (het 'Derde Oog'). Het ligt voor de hand deze 3 centra te relateren aan de in de Diamond Approach veel gebruikte centra Hoofd, Hart en Buik.
Toen ik ging experimenteren met voelen vanuit de andere 2 Dantians, merkte ik al snel dat het veel makkelijker is om bewust te worden van gezichtuitdrukkingen of gevoelens in het hart-gebied, vanuit de respectievelijke Dantian-locaties. Ik ben ze als een efficiënte manier gaan zien om snel toegang tot die gevoelens te krijgen, en ze in mijn inquiry snel te kunnen verwerken in de beperkte tijd die het dagelijks leven daarvoor beschikbaar heeft. Mijn inquiry is hierdoor soepeler geworden.
Vrij bewegende aandacht
Ik vind het niet logisch om een vast punt te hebben om met mijn aandacht naartoe te gaan, zoals de Kath-meditatie dat ontwikkeld. De aandacht moet vrij kunnen bewegen. Het is mijns zinziens beter vanuit dat vrije bewegen te kunnen ophelderen wat er gebeurt, in je inquiry, dan de aandacht op een bepaalde plek vast te pinnen.
Daartoe heb ik, als een soort meditatie, veel gewandeld, waarbij ik vooral met mijn binnenwereld bezig ben. Ik heb heel wat gevoelens al wandelend verwerkt. Ik voel me dan zeer vrij mijn aandacht op allerlei locaties in mijn lichaam te hebben, om allerlei verschillende dingen te kunnen voelen. Op de een of andere manier maakt het wandelen het voelen voor mij duidelijk makkelijker.
Het vele zitten in de Ridhwan School
Wat dat betreft vind ik het vele zitten dat er bij de Ridhwan School is eigenlijk problematisch. Het maakt het voelen minder dynamisch. Ik heb sterk het vermoeden dat dat vele zitten ermee te maken heeft dat de oprichter van de school, Hameed Ali, als kind polio had, en vanwege die verlamming met een kruk loopt. Zitten zal voor hem een stuk makkelijker zijn als lopen of anderszins bewegen. En dat vindt zijn weerslag in de opzet van de school.
Wat 'Brilliancy' is in de Diamond Approach
In de Diamond Approach wordt Brilliancy gezien als de Essentie van Intelligentie. In mijn Inquiry heb ik vele ervaringen gehad waar dit opkwam en de eerste jaren bleef ik dit zien als de algemene vorm van intelligentie zoals Almaas die beschrijft. Maar na verloop van tijd begon me op te vallen dat deze niet zo algemeen is als het wel lijkt.
Voordat ik een retreat over dit aspect had bijgewoond, had ik het boek 'Brilliancy' van Almaas reeds 3 keer doorgenomen. Het boek laat veel zien over het Inquiry-proces en beschrijft diverse issues die na doorwerken resulteren in deze vorm van Essentie. Bij de derde keer lezen was mijn Inquiry-vaardigheid dermate ontwikkeld dat ik in staat was die issues in te gaan en op Brilliancy uit te komen.
Vooral bij de issues rond mijn vader had ik intense ervaringen, waarbij het mij vooral opviel dat ik meer detail en meer kleur ging zien, en me in het algemeen veiliger ging voelen, terwijl ik toch niet aan issues rond veiligeheid gewerkt had. Zoals ook in het boek beschreven, voelde ik bij het opkomen van de Brilliancy een koelte of koude in mijn lichaam, afhankelijk van de intensiteit.
Detaillering
Voor mij is het meer detail zien vaak de eerste indicatie dat het aspect van Brilliancy opgekomen is. (Dat dat me het eerste opvalt, komt waarschijnlijk doordat ik een tijdje fotografie aan een kunstacademie gestudeerd heb, en ik me daardoor sterk bewust ben van beeldkwaliteit.) Als ik dan mijn ervaring verder ga onderzoeken, merk ik vaak dat die extra detaillering voor al mijn perceptie geldt. Pijnlijke of onplezierige aspecten van mijn ervaring zijn dan minder indrukwekkend geworden. Mijn gevoel daarbij is, dat dat komt omdat ze een kleiner deel van mijn ervaring zijn gaan uitmaken.
Het extra detail lijkt ook voor mijn innerlijke ervaring op te gaan, zo voelt het in eerste instantie. Maar, het is niet zo dat de gevoelens afkomstig uit mijn verleden meer detail krijgen.
Ik ga me weliswaar anders gedragen doordat ik me minder beïndrukt voel door diverse gevoelens en me daardoor bijvoorbeeld veiliger voel, maar ik merk niet dat mijn intelligentie toegenomen is, zoals het volgens Almaas zou moeten zijn. Ik word niet handiger en heb geen betere ideeën, bijvoorbeeld.
Volgens Almaas zou Brilliancy alle andere essentiële kwaliteiten in zich moeten hebben, maar ook daar merk ik niets van. Ik merk geen versterking van mijn compassie, liefde of innerlijke kracht, of iets dergelijks. Ik merk dat mijn perceptie in het algemeen gedetailleerder is geworden, maar van een algemeen effect op alles in mij is geen sprake.
Meer neuronen
Speculerend zou ik zeggen dat er meer neuronen in je hersenen ingezet worden voor het interpreteren van perceptie, en dat daardoor de extra detaillering ontstaat.
Black Space in de Diamond Approach
In de Diamond Approach (van de Ridhwan-school) kent men het begrip 'Space'. Dat zou een 'Essentiële' kwalititeit moeten zijn, dus iets wat inherent is aan het diepere wezen van de mens, en niet een deel van het 'Ego', de herhalende patronen uit je verleden. Er zou 'Black Space' zijn en 'Grey Space'.
Ik heb een aantal intense ervaringen gehad met 'Black Space' (Zwarte Leegte), die ik destijds niet makkelijk vond om mee om te gaan. Ze waren voor mij aanleiding minder in dit blog te gaan schrijven. Over de jaren heb ik me echter gerealiseerd dat het niet zo is dat Black Space een 'Essentiële' kwalititeit is.
Als ik geconcentreerder ging voelen wat het precies was, als ik Black Space voelde in mezelf, merkte ik eigenlijk altijd dat het hier om herinneringen ging aan situaties dat ik in het donker was. In bed liggend in een donkere kamer, lopend of fietsend in het donker. Onvoldoende kunnen zien, mysterieusheid of angst voor dat wat op zou kunnen duiken uit het donker. Door dit te voelen losten de sensaties van donkerte op. Als Black Space een Essentiële kwaliteit zou zijn, zou er daarna een zuivere sensatie van donkere ruimte moeten zijn, maar zoiets was er nooit, hoogstens andere herinneringen aan nachtelijke donkerte.
Dat zou ook vreemd zijn, want donkerte is een beperking. Je ziet minder. En Essentiële kwaliteiten zijn juist staten (zoals bijvoorbeeld het gevoel van innerlijke kracht, compassie, of helderheid van geest) zonder een gevoel van beperking erbij. Black Space kan daarom dus geen Essentiële kwaliteit zijn.
De Diamond Approach en het herhalen van patronen uit je verleden
Naar mijn idee is het in principe geen probleem dat je psyche patronen uit je verleden herhaalt. De Diamond Approach ziet dit echter als een basisprobleem waardoor je niet jezelf zou zijn, en ziet het als een kernonderdeel van het Ego, dat te overwinnen valt.
Gedragspatronen
Iemand die in zijn jeugd traumatische ervaringen gehad heeft, zal daardoor beperkingen hebben in hoe hij met ervaringen omgaat die doen denken aan die jeugdervaringen. Er hebben zich namelijk gedragspatronen gevormd door die ervaringen, die op latere leeftijd nog altijd in meer of mindere mate terugkomen.
Nu gebeurt dit niet alleen met traumatische ervaringen, maar met bijna alle ervaringen die voor iemand nieuw zijn geweest. Mensen herhalen allerlei vaste patronen, die ontstaan zijn gedurende hun leven. Dat zijn vooral ervaringen uit de jeugd, want gedurende die periode van je leven leer je het meest.
De Diamond Aproach gaat ervan uit, dat het mogelijk is in een staat te komen waarbij je niet meer patronen uit je verleden herhaalt, maar vanuit je innerlijke natuur op een verse wijze op situaties reageert. In die staat zou je dan komen door je goed van jezelf bewust te zijn ('Presence') en door de Inquiry-oefening. De Inquiry bewerktstelligt een verwerkingsproces van de patronen die uit ervaringen in je verleden ontstaan zijn, en resulteert in staten die 'Essentie' genoemd worden.
Essentie
Als je in een Inquiry bijvoorbeeld de gevoelens bewust wordt uit een ervaring waarin je je incapabel voelde, zal, als je voldoende bewust maakt, het gevoel van incapabel zijn plaats maken voor een gevoel van wel capabel zijn, een gevoel van innerlijke kracht. Dit gaat gepaard met je warm voelen. De Diamond Approach noemt dit Rode Essentie (of de Rode Latifa) of de Kracht ('Strength') Essentie.
Iets soortgelijks kan gebeuren als je je zonder waarde gevoeld hebt, dat je de Waarde Essentie gaat voelen. Of als je je machteloos gevoeld hebt, dat je de Zwarte Essentie gaat voelen (de Macht of Vrede Essentie).
Omdat hier een patroon uit je verleden zich oplost en een meer universele gevoelsstaat (Essentie) opkomt, denkt de Diamond Approach, simpel gezegd, dat je dan niet meer gebaseerd bent op het patroon uit je verleden, maar als het ware instinctief, op situaties kunt reageren, met Essentiële staten. Dit zouden dan geen patronen uit je verleden meer zijn, maar reacties vanuit je innerlijke natuur.
Leerprocessen
Echter, dit is niet wat ik zie gebeuren bij mezelf of bij bijvoorbeeld Ridwhan-teachers (die al langere tijd met de Inquiry bezig zijn). Ik heb zelf ontelbare malen Essentiële staten gevoeld na het doorwerken van patronen uit mijn verleden. Hierdoor ben ik sterk veranderd. Maar patronen blijven zich vormen, bij het wennen aan nieuwe situaties.
Daar is ook helemaal niets mis mee. Het zijn gewoon leerprocessen. Vaste patronen van reageren zijn handig, omdat je daarmee veel sneller met situaties om kunt gaan als dat je iedere keer weer het wiel opnieuw moet uitvinden. Ik merk zeker dat ik een stuk flexibeler kan reageren, door al die verwerkingsprocessen die ik met Inquiry doorgemaakt heb, maar dat betekent niet dat ik niet meer hoef te leren met situaties om te gaan, dat alles instinctief vanzelf zou gaan.
Herdefiniëring van het probleem
Ik denk dat het probleem wat de Diamond Approach opmerkt geherdefinieerd moet worden. Het is niet zozeer zo dat het Ego, wat volgens de Diamond Approach het geheel van zich herhalende patronen zou zijn, het probleem is. Het probleem is veel meer dat er herhalende patronen zijn die disfunctioneel zijn.
Dingen die je bent gaan doen met het levensinzicht van een 3-jarige zijn op een gegeven moment aan vervanging toe. De meeste mensen zullen voortbouwen op de oude patronen en daar wat moderniseringen aan toevoegen. Maar het is veel effectiever om de oude patronen met een proces als Inquiry te verwerken, waardoor ze ververst worden.
De oplossing, Inquiry (of hoe je het ook maar mag noemen), is voor mij dezelfde. Maar het probleem definieer ik liever op een manier die niet zo afwijzend is ten opzichte van hoe mensen in elkaar zitten.
Voor de Diamond Approach is het Ego het 'valse zelf'. Dat zou niet zijn wie en wat je werkelijk bent, want dat zou dan 'Being' zijn, waarbij de Essentiële Staten echt je zelf zouden zijn, met als identiteitsgevoel 'The Point'. Maar naar mijn idee is het onnodig zelfafwijzend en niet reëel om deze scheiding aan te brengen tussen dat wat je niet echt zou zijn en wat wel. Er is geen scheiding. Je bent het allemaal.