Lichamelijke gezondheid door verwerken van gevoelens
Begin dit jaar kreeg ik griep met direct daarna een verkoudheid. Omdat ik al vele jaren het idee heb dat lichamelijke gezondheid door het verwerken van gevoelens te verbeteren zou moeten zijn, ben ik toen gaan proberen mijn vatbaarheid voor luchtweginfecties te verminderen. Een paar weken na die griep begon de Corona-pandemie om zich heen te grijpen in Nederland, wat voor mij nog een extra motivatie was.
Ik ben hier nu zo'n driekwart jaar dagelijks mee bezig geweest en heb inderdaad het idee dat mijn lichamelijke gezondheid duidelijk merkbaar verbeterd is. In eerste instantie was ik vooral bezig met de gevoelens in mijn neus te verwerken, omdat ik me vooral zorgen maakte over luchtweginfecties. Maar toen ik de resultaten voelde, realiseerde ik me dat ik dezelfde benadering ook voor de rest van mijn lichaam kon toepassen.
Neus
In mijn neus vielen mij in eerste instantie vooral prikkelende irritaties op. Die vielen met enige moeite te verwerken. De irritaties verminderden daadwerkelijk door erop te focussen. Hierna bleken nogal wat gevoelens op te komen over mijn verzet tegen snot en een verstopte neus. Daar bleek meer angst mee verbonden te zijn als ik verwacht had.
Hierna begonnen mij de gevoelens van droogte in mijn neus op te vallen. Enigszins tot mijn verrassing merkte ik al snel dat deze droogte-gevoelens te verwerken waren. Ik kon het gevolg ook voelen als ik met de top van een vinger in mijn neus voelde. Het slijmvlies was daadwerkelijk vochtiger geworden door het verwerken van de gevoelens van droogte.
Voor mij was dit een mijlpaal. Ik had ontdekt dat ik daadwerkelijk mijn lichamelijke conditie kon verbeteren door het verwerken van de gevoelens ervan. Vroeger dacht ik dat dit alleen een bijeffect zou kunnen zijn van het verwerken van emoties en dat je lichamelijke condities niet direct kon beïnvloeden. Zo dacht ik dat het verwerken van gevoelens van verdriet tot het verminderen van droogte van huid en longen zou leiden. Maar het kan dus vrij direct. Niet dat er geen emoties bij te pas komen, maar daarover later.
Droge huid
Ik ben toen gaan proberen de conditie van mijn droge huid te verbeteren. Ik ben begonnen met mijn bovenarm en maakte het gevoel van droogte voelbaar door de huid van mijn ene bovenarm aan te raken met vingers van de andere hand. Dat bleek niet eens zo moeilijk, al koste het een paar seconden meer dan ik bij het verwerken van andere gevoelens gewend was. Door het voelen van de droogte van mijn huid werd mijn huid vochtiger, ik kon dat vrij direct voelen gebeuren. Na enige tijd werd de huid dan weer droger, maar door het proces te herhalen verbeterde de conditie weer.
Ik was er al snel achter dat bij het gevoel van droogte ook een gevoel van een soort verveling zat, van een gebrek aan enthousiasme. Het lijkt erop, dat zo'n gebrek aan enthousiasme de droogte in het lichaam veroorzaakt.
Andere droge lichaamsdelen
Na enige tijd met mijn huid gewerkt te hebben, ben ik gaan experimenteren met andere delen van mijn lichaam. Spieren, organen, botten, diepere lagen, onderdelen van mijn hersenen, overal had ik die ervaring dat gevoelens van droogte te verwerken waren. Dus eigenlijk alle onderdelen van het lichaam lijken zo'n verdrogingsproces veroorzaakt door verveling te ondergaan.
Op een gegeven moment werd er bij een Duits populair-wetenschappelijk programma verteld dat als men ouder wordt, het hart minder goed gaat functioneren doordat het weefsel ervan droger wordt. Dus ging ik proberen om mijn hart te voelen en de droogte daarin. Het probleem was eigenlijk vooral om me te oriënteren in mijn lichaam en de plek waar mijn hart zit te vinden. Het gebied van mijn borstkas gebruik ik normaalgesproken vooral om allerlei psychische gevoelens te voelen, niet zozeer lichamelijke. Maar ik vond een gebied waar links een wat dichtere massa leek te zijn en rechts een wat minder dichte. Dus respectievelijk hart en long. In beide delen kon ik droogte voelen en relatief eenvoudig die gevoelens verwerken. Dat bleek mij daadwerkelijk meer energie te geven. Een beetje als op een elektrische fiets een hoger ondersteuningsniveau inschakelen. Het bleek ook echt zo te werken als ik mijn elektrische fiets gebruikte, ik ging meer fietsen met het laagste ondersteuningsniveau, omdat ik meer energie had.
Processen van verdroging door verveling
Ik heb verschillende processen van verdroging door verveling gezien. Mijn gezichtshuid rond mijn ogen lijkt vooral verdroogt te zijn door het mijn leven lang staren in boeken, naar schoolborden, naar TV en allerlei andere schermen. En mijn ogen zelf ook, ik vraag mij af als ik nog meer van deze gevoelens verwerkt heb, of dat invloed op mijn vermogen om mijn ogen scherp te stellen zal hebben. Als mijn ouders mij iets verboden, kon het gebeuren dat ik dan niets meer deed en er een soort verveling intrad. Verder lijkt het vooral een soort desinteresse in lichaamsdelen te zijn, die de droogte veroorzaakt. Lichamelijke dingen doen terwijl je met je gedachten ergens anders bent, zoals zitten of naar het toilet gaan.
Veranderingen in mijn lichaam
Inmiddels voelt mijn lichaam duidelijk anders aan door het verwerken van al die gevoelens van droogte en verveling. (Overigens bleken er ook andere gevoelens met een duidelijk lichamelijk aspect te zijn, waar ik op dit moment niet verder op in wil gaan.) Mijn lichaam voelt soepeler, jeugdiger. Als ik mijn neus snuit komt er zelden nog bloed mee (mijn vroegere droge neusslijmvlies bloedde nogal makkelijk). Ik heb een minder droge huid en er komt minder roos uit mijn hoofdhuid. Ik heb meer energie, mijn lichaam voelt soepeler aan en beweegt lichter. Het is allemaal nog niet zo perfect als een baby-huidje, maar het is uiteindelijk gewoon een kwestie van ermee doorgaan.
Ik heb begrepen dat droge weefsels gevoeliger zijn voor infecties van virussen en bacteriën dan vochtige. Ik las dat medici die hun handen vaak wassen om infecties te voorkomen, ook lotion gebruiken om het verdrogen van hun huid door al dat wassen tegen te gaan, ook omdat dat de kans op infecties verder verminderd.
Is dit te doen?
Ik vraag me af hoe makkelijk het is voor anderen om dit te leren. Ik heb nu zo'n 14 jaar dagelijkse ervaring met het verwerken van gevoelens en voor mij is het prima te doen. De belangrijkste moeilijkheid is het focussen op allerlei lichaamsdelen waar je normaalgesproken nauwelijks aandacht aan besteedt, zoals organen. En de gevoelens zijn vrij subtiel. Hier en daar komen wat complexere gevoelens naar boven, die voor iemand met weinig voel-ervaring mischien te veel zullen zijn. En er is ook echt meer aan de hand dan alleen verveling en droogte. Maar enig resultaat zou te bereiken moeten zijn door geïnteresseerden.
Psychisch - dus eigen schuld?
Met enige regelmaat zie ik, dat als de suggestie gewekt wordt dat een lichamelijk probleem een psychische oorzaak zou kunnen hebben, mensen defensief reageren. Ik suggereerde iemand die een onverklaarbare pijn in haar been had eens, om te gaan voelen wat daar precies aan de hand was en dat dat voelen tot een verwerking zou kunnen leiden. De reactie "Oh, dus je wilt zeggen dat het mijn eigen schuld is, die pijn?" stelde me teleur. Helaas was het niet de eerste keer dat ik zo'n defensieve reactie zag.
Zelf ben ik veel bezig geweest met de psychische oorzaken van de lage rugpijn die mij jarenlang plaagde. Ik heb veel verschillende gevoelens die daarmee te maken hadden verwerkt. Inmiddels heb ik er al zo lang geen last meer van gehad, dat ik met zekerheid kan zeggen dat bij mij de oorzaken van die pijn hoofdzakelijk psychisch waren. (Overigens heb ik naderhand ook andere gevoelens verwerkt dan die ik in het eerder gelinkte artikel beschreef.) Het waren deze eigen ervaringen met lage rugpijn die mij ertoe brachten de vrouw met de pijn in haar been voor te stellen te gaan voelen wat er aan de hand was.
Zo'n zelfde defensieve reactie las ik in een column van Ionica Smeets. Zij schrijft over langdurige klachten na corona en zegt dan:
Te vaak zijn onbegrepen verschijnselen afgedaan als iets psychisch. Misschien doordat het voor sommige artsen makkelijker is om te doen alsof het aan de patiënten ligt, dan om toe te geven dat ze zelf iets niet begrijpen.
Wat zij hier impliciet en expliciet zegt, zijn een aantal dingen waarvan ik vermoed dat wel meer mensen die denken:
- Als een arts zegt dat een lichamelijke klacht een psychische oorzaak heeft, geeft deze de patiënt de schuld, het zou dan aan de patiënt zelf liggen.
- Als een arts zegt dat een verschijnsel een psychische achtergrond heeft dan gaat het in feite om een onbegrepen iets en is het alleen maar een excuus, want het is niet werkelijk psychisch. Lichamelijke klachten hebben geen psyschische oorzaken.
- Een arts die zegt dat iets een psychische achtergrond heeft wil niet toegeven dat het in feite haar of zijn begrip te boven gaat, en dat is verwijtbaar.
- Iets met een psychische achtergrond is niet te behandelen, de patiënt wordt met zijn of haar hulpvraag afgewezen.
"Eigen schuld, dikke bult"
De reden dat ik zulke reacties als defensief zie, is dat het gaat om schuld, om "eigen schuld, dikke bult". Men voelt zich beschuldigd als gezegd wordt dat een bepaalde klacht een psychische achtergrond heeft. Zo'n gevoelde beschuldiging voelt dan als niet terecht en kwetsend. Men wordt kwaad en verdedigt zich door de beschuldiging te ontkennen. De ontkenning neemt de vorm aan van het idee dat het dus niet psychisch is. Echter, hiermee wordt de baby dan met het badwater weggegooid, want het is, in feite, niet werkelijk een beschuldiging en de klacht kan wel degelijk echt een psychische oorzaak of achtergrond hebben.
Als iets psychisch is, is dat vaak net zo min een geval van eigen schuld als wanneer iemand een genetische afwijking heeft die een vervelende ziekte veroorzaakt. Mensen hebben feitelijk niet zo heel veel invloed op hun gevoelsprocessen. In het bijzonder niet in hun kinderjaren, wanneer de kernen voor de meeste in de psyche gebaseerde problemen zich vormen. Kinderen hebben nu eenmaal per definitie onvolgroeide hersenen en zullen dus niet de meest volmaakte gevoelens ontwikkelen. Ook krijgen kinderen niet altijd de meest volmaakte opvoeding en is de maatschappij niet werkelijk gericht op een volmaakte emotionele ontwikkeling van mensen. To say the least.
In de kindertijd ontstane gevoelspatronen gaan niet vanzelf weg, die blijven invloed hebben. Iedereen kan dus wat minder volmaakte gevoelsprocessen hebben. Om verschillende redenen kunnen daarop lichamelijke reacties ontstaan, die problematische vormen aannemen.
Is het zowiezo al niet terecht om bij psychische achtergronden schuld te veronderstellen, voor sommigen is het wel erg duidelijk dat dit niet het geval is. Mensen die als kind geweld of seksueel misbruik hebben ondervonden, hebben in hun volwassen leven vaak allerlei psychische en lichamelijke problemen. Lichamelijke pijn, bijvoorbeeld, kan dan veel meer angst met zich meebrengen als bij iemand die als kind voornamelijk liefdevol behandeld is. Dit kan vervolgens allerlei problemen met pijnen veroorzaken. Iemand kan bijvoorbeeld ook "onverklaarbare" problemen met vermoeidheid ontwikkelen. De schuld ligt hier dan toch bij degenen die het kind misbruikt hebben.
Iets kan dus wel voelen als een onterechte beschuldiging, maar toch op een werkelijk iets wijzen. Zelf zie ik psychische issues niet als iets wat verwijtbaar is.
"Lichamelijke klachten hebben geen psychische oorzaken"
Het is erg jammer dat sommigen denken dat lichamelijke problemen geen psychische oorzaken kunnen hebben. Vanuit mijn jarenlange dagelijkse ervaring met het verwerken van mijn eigen gevoelens heb ik dit zodanig veel bij mijzelf gezien, dat ik denk dat dat in het algemeen in feite veel vaker het geval is dan gedacht wordt. In een toekomstige publicatie wil ik daar dieper op in gaan, met specifieke mechanismen en manieren om de gevoelens te verwerken.
Het grote probleem bij het onderzoeken of verwerken van gevoelens is dat verreweg de meeste mensen in hun leven zodanig veel gekwetst zijn, op allerlei verschillende manieren, dat het moeilijk is om gevoelens ongefilterd toe te laten en te voelen. De grote hoeveelheid oordelen, bijvoorbeeld, waar mensen elkaar mee confronteren, gecombineerd met allerlei vormen en mates van verbale agressie (of anderszins) zorgt ervoor dat mensen veel angst voor gekwetsheid ontwikkelen. In het algemeen kunnen mensen daardoor niet zo goed bij hun gevoel, en al helemaal niet bij de onderliggende gevoelens uit hun kindertijd die hun gedrag en gevoel voor een groot deel sturen. Het is, bij wijze van spreken, makkelijker om onderzoek te doen naar de werking van de hersenen, dan naar wat er, onder de oppervlakte, aan gevoelens in iemand omgaat. Sommigen hebben het liever over het "beloningscentrum" dat wordt aangesproken, dan over dat iets bevredigend voelt, of over een "gelukshormoon" dat in de hersenen vrijkomt, dan over een gevoel van blijdschap.
Overigens is er een naam voor lichamelijke klachten met psychische oorzaak: deze heten "psychosomatisch". Voor zover mij bekend, wordt hier onderzoek naar gedaan en zijn er allerlei verbanden bekend.
"Arts wil gebrek aan begrip niet toegeven"
De opmerking dat artsen gebrek aan begrip niet zouden willen toegeven, als ze zeggen dat een klacht een psychische oorzaak heeft, is een beschuldiging. Deze beschuldiging zal een reactie zijn op de gevoelde beschuldiging waar ik het eerder over had. Wanneer mensen zich onterecht beschuldigd voelen zijn ze nogal eens geneigd om in hun kwaadheid degene door wie ze zich beschuldigd voelen te gaan beschuldigen.
Zelf heb ik nooit de indruk gehad dat een arts naar mij toe iets beweerde, alleen omdat deze zelf niet begreep wat er aan de hand was. Ik vind het ook wat vergezocht, om te veronderstellen dat een arts naar het argument van "het is psychisch" zou grijpen, om eigen onvermogen te verdoezelen. Vanuit mijn eigen ervaring weet ik ook met zekerheid dat lichamelijke klachten psychische oorzaken kunnen hebben.
De arts zal wellicht niet direct aan kunnen geven wat dan precies die psychische oorzaak is. Dat is iets waar dan nader onderzoek naar nodig zou zijn.
"Lichamelijke klachten met psychische achtergrond zijn niet te behandelen"
Als de oorzaak van een lichamelijk klacht "psychisch" en "eigen schuld" zou zijn, dan kan het erop lijken dat deze niet te behandelen zou zijn. Er op een verwijtende manier naar kijken leidt dan tot gedachten als "je doet het zelf, zoek het zelf dus maar uit". Men voelt zich dan met de hulpvraag in de steek gelaten en vernederd met dat idee van eigen schuld. De dokter kan het niet behandelen, maar hoe je dat zelf dan zou moeten aanpakken is volstrekt onduidelijk. En mensen willen de optie van psychotherapie nogal eens niet, want ze "zijn toch niet gek?"
Mijn indruk is dat er ook grenzen zijn aan wat medische professionals kunnen bereiken bij psychosomatische klachten. Je komt al gauw bij psychotherapie of psychiatrie uit, met EMDR indien nodig, maar dat is lang niet altijd effectief. Er is het probleem om zich al of niet tegenover zo'n therapeut te openen. Er is al of niet een klik, die toch wel veel invloed heeft. En je kunt je afvragen of de vorm van eenmaal per week een gesprek van 3 kwartier of een uur wel zo'n goede vorm is. Als iemand de vaardigheden heeft om zonder hulp gevoelens te verwerken, kan die dat doen wanneer de problematische gevoelens opkomen, in plaats van te moeten wachten tot de volgende sessie.
Daarom geloof ik meer in een Mindfulness-achtige benadering, zoals ik die zelf al vele jaren gebruik. Behalve mijn ervaring met mijn terugkomende lage rugpijn, heb ik de afgelopen driekwart jaar ook met succes aan andere lichamelijke problemen gewerkt. Maar daarover op een ander moment meer.
Vernieuwing na de Diamond Approach
Eerder heb ik hier geschreven over kritiek die ik heb op de Diamond Approach, die ik ontwikkelde in de tijd dat ik bezig was met mijn beslissing om te stoppen met de Ridhwan School. Inmiddels ben ik al weer enige tijd bezig met het ontwikkelen van een nieuwe visie op de psyche en zelfrealisatie. Dit moet uiteindelijk leiden tot publicaties over hoe in een continu proces je gevoelens te verwerken en, ten behoeve daarvan, hoe de psyche functioneert.
Omdat mijn visie zich nog steeds ontwikkeld en omdat ik de details wil bewaren voor die toekomstige publicaties, wil ik er op dit moment nog niet al te diep op ingaan hoe die visie er precies uitziet. Wat ik erover kan zeggen is dat ik deze baseer op voor mij bruikbare aspecten van de Diamond Approach en deze combineer met andere benaderingen. Ik moderniseer dit op een wijze waarbij ik verwacht dat deze visie zowel acceptabel zal zijn voor mensen die spirituele benaderingen gewend zijn, als voor mensen die uit een psychologische of neurologische hoek komen.
Mijn eigen emotionele ontwikkeling is in een stroomversnelling gekomen door deze visie die ik ontwikkel. De snelheid waarmee het proces van verwerken van gevoelens bij mij verloopt is duidelijk toegenomen en ik heb nu invloed op een aanmerkelijk groter scala aan aspecten van lichaam en geest.
Voelen vanuit de buik
In de Ridhwan School wordt (onder andere) gemediteerd door te focussen op wat men de 'Kath' noemt. De Kath, in de onderbuik, zou een centrum zijn dat het voelen bevorderd. Meditatie hierop zou het voelen daarom ontwikkelen en tevens een concentratieoefening zijn. Vanwege de nadelen die ik zag aan deze oefening, deed ik deze met toenemende tegenzin, om er uiteindelijk grotendeels mee op te houden.
Het lichaam voelen vanuit de Kath
Zelf heb ik vaak ervaren dat met de aandacht op de Kath (een paar vingers onder de navel en naar binnen) het makkelijker is om het hele lichaam ineens te voelen. Hierdoor vind ik dit vooral een handige manier om kindervaringen te voelen. Ik focus op de Kath en direct is er mijn innerlijk kind, zoals dat met mijn huidige situatie omgaat. Ook sterk met lichamelijkheid verbonden ervaringen, zoals bijvoorbeeld mijn ervaring van de ruimte, vind ik makkelijker om op in te tunen als ik mij op de Kath concentreer. Ik neem aan dat de senior teacher in mijn groep dit bedoelde, als ze de Kath, in het Engels, een 'center of sensing' noemde.
Wat niet zo makkelijk te voelen is vanuit de Kath
Maar, er is meer dan alleen die lichaamservaring vanuit de Kath. Ik merkte dat het niet zo is, dat die manier van focussen het makkelijk maakt om bijvoorbeeld mijn gezichtsuitdrukkingen te voelen, of zelfs maar op te merken. Of gevoelens die bijvoorbeeld binnen mijn schedel zijn, of net boven mijn hoofd. Spanningen in mijn enkels ontgingen mij volledig. Maar dagelijkse meditatie op de Kath ontwikkeld wel de gewoonte om altijd je aandacht daar te hebben. Misschien vinden sommigen dat praktisch, maar ik heb het zelf toch als een belemmering ervaren.
Niet alleen bij het voelen van de zo belangrijke gezichtsuitdrukkingen heb ik gemerkt dat ik onnodig veel miste door de in de eerste jaren Ridhwan opgebouwde gewoonte om vaak op de Kath te focussen. Maar als je met een computer werkt, is het niet bijster handig om met je aandacht veel bij je lichaam te zijn. Ik zag dat sommige Ridhwan-studenten bezig waren, gestimuleerd door Ridhwan-teachers, om bij werk aan de computer zo continu mogelijk van hun lichaam en bewegingen bewust te zijn. Ik denk dat dat niet alleen onnodig ten koste gaat van concentratie op het betreffende werk, maar ook op eigen gevoelens.
De 3 Dantians
In Chinese Martial Arts en Qigong (energie-oefeningen) kent men ook de Kath. In het Chinees wordt dit de Dantian genoemd. Of eigenlijk, de Lage Dantian, want er zijn 3 Dantians. De andere 2 zijn de Middelste Dantian, ter hoogte van het hart, en de Hoge Dantian, die gelegen is tussen de wenkbrauwen (het 'Derde Oog'). Het ligt voor de hand deze 3 centra te relateren aan de in de Diamond Approach veel gebruikte centra Hoofd, Hart en Buik.
Toen ik ging experimenteren met voelen vanuit de andere 2 Dantians, merkte ik al snel dat het veel makkelijker is om bewust te worden van gezichtuitdrukkingen of gevoelens in het hart-gebied, vanuit de respectievelijke Dantian-locaties. Ik ben ze als een efficiënte manier gaan zien om snel toegang tot die gevoelens te krijgen, en ze in mijn inquiry snel te kunnen verwerken in de beperkte tijd die het dagelijks leven daarvoor beschikbaar heeft. Mijn inquiry is hierdoor soepeler geworden.
Vrij bewegende aandacht
Ik vind het niet logisch om een vast punt te hebben om met mijn aandacht naartoe te gaan, zoals de Kath-meditatie dat ontwikkeld. De aandacht moet vrij kunnen bewegen. Het is mijns zinziens beter vanuit dat vrije bewegen te kunnen ophelderen wat er gebeurt, in je inquiry, dan de aandacht op een bepaalde plek vast te pinnen.
Daartoe heb ik, als een soort meditatie, veel gewandeld, waarbij ik vooral met mijn binnenwereld bezig ben. Ik heb heel wat gevoelens al wandelend verwerkt. Ik voel me dan zeer vrij mijn aandacht op allerlei locaties in mijn lichaam te hebben, om allerlei verschillende dingen te kunnen voelen. Op de een of andere manier maakt het wandelen het voelen voor mij duidelijk makkelijker.
Het vele zitten in de Ridhwan School
Wat dat betreft vind ik het vele zitten dat er bij de Ridhwan School is eigenlijk problematisch. Het maakt het voelen minder dynamisch. Ik heb sterk het vermoeden dat dat vele zitten ermee te maken heeft dat de oprichter van de school, Hameed Ali, als kind polio had, en vanwege die verlamming met een kruk loopt. Zitten zal voor hem een stuk makkelijker zijn als lopen of anderszins bewegen. En dat vindt zijn weerslag in de opzet van de school.
UPDATE: '(onder andere)' toegevoegd in eerste zin.
Wat 'Brilliancy' is in de Diamond Approach
In de Diamond Approach wordt Brilliancy gezien als de Essentie van Intelligentie. In mijn Inquiry heb ik vele ervaringen gehad waar dit opkwam en de eerste jaren bleef ik dit zien als de algemene vorm van intelligentie zoals Almaas die beschrijft. Maar na verloop van tijd begon me op te vallen dat deze niet zo algemeen is als het wel lijkt.
Voordat ik een retreat over dit aspect had bijgewoond, had ik het boek 'Brilliancy' van Almaas reeds 3 keer doorgenomen. Het boek laat veel zien over het Inquiry-proces en beschrijft diverse issues die na doorwerken resulteren in deze vorm van Essentie. Bij de derde keer lezen was mijn Inquiry-vaardigheid dermate ontwikkeld dat ik in staat was die issues in te gaan en op Brilliancy uit te komen.
Vooral bij de issues rond mijn vader had ik intense ervaringen, waarbij het mij vooral opviel dat ik meer detail en meer kleur ging zien, en me in het algemeen veiliger ging voelen, terwijl ik toch niet aan issues rond veiligeheid gewerkt had. Zoals ook in het boek beschreven, voelde ik bij het opkomen van de Brilliancy een koelte of koude in mijn lichaam, afhankelijk van de intensiteit.
Detaillering
Voor mij is het meer detail zien vaak de eerste indicatie dat het aspect van Brilliancy opgekomen is. (Dat dat me het eerste opvalt, komt waarschijnlijk doordat ik een tijdje fotografie aan een kunstacademie gestudeerd heb, en ik me daardoor sterk bewust ben van beeldkwaliteit.) Als ik dan mijn ervaring verder ga onderzoeken, merk ik vaak dat die extra detaillering voor al mijn perceptie geldt. Pijnlijke of onplezierige aspecten van mijn ervaring zijn dan minder indrukwekkend geworden. Mijn gevoel daarbij is, dat dat komt omdat ze een kleiner deel van mijn ervaring zijn gaan uitmaken.
Het extra detail lijkt ook voor mijn innerlijke ervaring op te gaan, zo voelt het in eerste instantie. Maar, het is niet zo dat de gevoelens afkomstig uit mijn verleden meer detail krijgen.
Ik ga me weliswaar anders gedragen doordat ik me minder beïndrukt voel door diverse gevoelens en me daardoor bijvoorbeeld veiliger voel, maar ik merk niet dat mijn intelligentie toegenomen is, zoals het volgens Almaas zou moeten zijn. Ik word niet handiger en heb geen betere ideeën, bijvoorbeeld.
Volgens Almaas zou Brilliancy alle andere essentiële kwaliteiten in zich moeten hebben, maar ook daar merk ik niets van. Ik merk geen versterking van mijn compassie, liefde of innerlijke kracht, of iets dergelijks. Ik merk dat mijn perceptie in het algemeen gedetailleerder is geworden, maar van een algemeen effect op alles in mij is geen sprake.
Meer neuronen
Speculerend zou ik zeggen dat er meer neuronen in je hersenen ingezet worden voor het interpreteren van perceptie, en dat daardoor de extra detaillering ontstaat.