Meditatie vergroot emotionele vermogens
'Meditatie vergroot hersenvolume', aldus nu.nl, dat aan onderzoek met MRI hersenscans refereert, waaraan weer gerefereert wordt in ScienceDaily. Mensen die verschillende vormen van meditatie 5 tot 46 jaar beoefend hadden bleken grotere hersendelen te hebben die specifiek met het omgaan met emoties te maken hebben.
Kenmerkend is dat in de huidige tijd een onderzoek naar meditatie gebeurd aan de hand van hersenvolumes. Door wetenschappers en de moderne mens wordt dit kennelijk als zeer "objectief" gezien, het gaat hier immers om meetbare hoeveelheden materie, en niet over zoiets "vaags" als geobserveerde gevoelens.
Voor veel mensen die mediteren ligt dit waarschijnlijk anders. Die zijn meer betrokken bij hun eigen gevoelens, die voor hen veel reëler zijn als zoiets "vaags" als hoeveelheden materie in de hersenen.
Het artikel in ScienceDaily noemt verder door eerdere, meer psychologische onderzoeken gevonden eigenschappen van mensen die veel mediteren. Genoemd worden het vermogen positieve emoties te cultiveren, emotionele stabiliteit te bewaren, en aandachtig gedrag. Verder blijken meditators meer focus en beheersing over hun emoties te hebben, lagere stress niveaus, en sterkere immuunsystemen.
Wat mij in deze omschrijving opvalt is de nadruk op "beheersing" en "positieve emoties". Ik denk dat mensen die veel mediteren juist spontaner zijn, en dus minder beheersing van emoties hebben dan de gemiddelde mens. Verder zou ik verwachten dat meditators meer positieve emoties hebben, maar ik zie dat niet als iets wat gecultiveerd wordt. Het is meer zo dat het toelaten van zowel positieve als negatieve gevoelens leidt tot het oplossen van onbewuste structuren en de gevoelens die daar onderdeel van zijn. Dit heeft tot gevolg dat vooral de negatieve gevoelens die waarschijnlijk het grootste deel van het onbewuste uitmaken, niet meer zo sterk aanwezig zijn.
Omgaan met vermoeidheid
Ik merk dat ik vaak vermoeider ben dan ik zou willen zijn. Het is iets waar ik veel mee bezig ben, en waar ik de afgelopen tijd veel zelfonderzoek naar gedaan heb.
Ik ben geneigd het niet te waarderen vermoeid te zijn. Ik doe liever iets, dan dat ik rust neem, ik kijk bijvoorbeeld liever TV, of lees online kranten, dan dat ik op bed ga liggen rusten. Nadat ik hierover met mijn Diamond Approach teacher gesproken had, ben ik mezelf meer rust gaan gunnen, door als ik moe ben op bed te gaan liggen. Hierdoor ben ik me duidelijk beter gaan voelen.
Ik merk dat er dingen zijn die me tegenhouden goed te slapen. Soms word ik wakker, en ben ik geneigd te gaan piekeren over iets. Door diverse jaren van meditatie merk ik dit nu vrij snel op, en probeer ik te voelen wat ik dan aan het doen ben. Voelen vind ik 's nachts en 's avonds moeilijk, dus dat lukt dan niet echt goed, maar een andere keuze zie ik niet.
Ik ben er inmiddels achter dat wat er vaak gebeurd is, dat ik me radeloos over het een of ander conflict voel, en er toch wat aan probeer te doen. Na op te merken dat ik pieker, is het eerste dat ik dan voel een blik met opengesperde ogen, die verbonden is met het gevoel iets ergens aan te moeten doen. Na dieper voelen merk ik dan angst en radeloosheid. Na het voelen van de radeloosheid gaat de neiging dan weg, en voel ik me rustig.
Als ik 's avonds nog gevoelsmatig met iets bezig ben, zoals een conflict, of iets spannends wat eerder op de dag gespeeld heeft, dan heb ik moeite met slapen. Ik weet dat het doorvoelen en onderzoeken wat er speelt me ervan bevrijd, maar voelen vind ik 's avonds moeilijker. Door TV-kijken geef ik me er niet de gelegenheid voor. Dat ben ik de afgelopen maanden trouwens steeds minder gaan doen. Ik heb de indruk dat vroeg op bed gaan liggen wel iets is wat helpt.
Als ik overdag moe ben, ben ik geneigd mezelf te gaan pushen, om toch te doen wat ik wil of moet (werken bijvoorbeeld). Deze neiging ben ik al diverse jaren aan het onderzoeken. Hij wordt minder, maar het blijft toch een terugkerend fenomeen. Het pushen voel ik vooral in mijn kaken, ik ben dan geneigd ze op elkaar te persen. Algemeen voel ik dan minder. Er is een spanning in mijn lichaam die vooral de vermoeidheid minder voelbaar maakt, terwijl ik weet dat die er wel degelijk is.
Mijn indruk is dat het onderbewuste eigenlijk voor iedereen een houding van door vermoeidheid heen pushen creëert. Ik vermoed dat het algemene hoge caffeïne-gebruik (koffie, thee, cola, chocola) hierin een functie heeft. Ook het beluisteren van activerende muziek zou wel eens de functie kunnen hebben de niet gewaardeerde vermoeidheid te overstemmen. Het bekijken van films en series op TV met veel actie en geweld maakt ook wakker. Wat zou dat eigenlijk met de gezondheid van mensen doen?
Drie basisgevoelens van het superego
Ik heb op het ogenblik de theorie (hypothese) dat het superego gebaseerd is op 3 basisgevoelens: dat je verkeerd bent (in de morele zin), dat je schuldig bent en dat je inferieur bent. Alle drie hebben ze tot gevolg dat je afwijst wat je doet, voelt of denkt.
Het gevoel van verkeerd zijn bewerkstelligt dat je iets anders probeert te denken, voelen of doen, om jezelf te verbeteren.
Het gevoel dat je schuldig bent bewerkstelligt dat je straf accepteert, namens degene die je schuldig bevind, omdat je je verantwoordelijk voelt voor je verkeerde daad. Je voelt je tegenover de ander, en gescheiden van die ander.
Het gevoel van inferieur zijn bewerkstelligt dat je meegaat met wat een superieure ander wil. Als je jezelf als inferieur beschouwt, zul je minder aandacht aan je eigen wil en gevoelens besteden.
Deze drie gevoelens maken je op diverse manieren manipuleerbaar, waarbij de manipulaties geïnternaliseerd zijn of worden als objectrelaties in het superego. De gevoelens kunnen daardoor bij van alles opkomen.
Hier zijn een aantal ideeën over hoe de gevoelens van verkeerd zijn, inferieur en schuld een functie hebben in diverse aspecten van het superego.
Regels
Onderscheid maken tussen goed en verkeerd. Wie zich niet aan regels houdt is schuldig.
Moeten
Als je iets moet van iemand, dan voelt het verkeerd om dat niet te doen. Je voelt je ook inferieur aan de superieure ander, wat reden is je eigen oordeel opzij te zetten.
Plicht
Het niet doen van iets wordt als verkeerd gevoeld. Er is minder sprake van inferioriteit als bij iets van een ander moeten, omdat er over het algemeen iets wat als plicht ervaren wordt meer geaccepteerd wordt.
Schaamte
Zich inferieur en schuldig voelen over zichzelf.
Spijt
Iets wat gedaan werd wordt nu als verkeerd gezien.
Berouw
Over iets wat gedaan werd wordt nu schuld en verkeerdheid gevoeld.
Boete doen
Men voelt zich schuldig over iets wat gedaan werd, en neemt vrijwillig straf op zich.
Bestraffen
Men ziet de ander als schuldig en minderwaardig, en doet hem daarom iets aan, vanuit een superieure positie. Over dit de ander iets aan doen wordt geen schuld gevoeld.
"Het is dom/stom als je..."
Als iemand je ervan weet te overtuigen dat wat je doet "dom" of "stom" is, krijg je het gevoel dat je verkeerd en inferieur bent. Je zult het verkeerde proberen te verbeteren, hopend hiermee van het inferieure gevoel af te komen, meegaand met wat de ander vindt, die nu als superieur gezien wordt.
Amok op Koninginnedag 2009
Tijdens Koninginnedag 2009 reed Karst T. in een zwarte Suzuki Swift 6 mensen dood bij de bus met het koninklijk gezelschap, waarna hij een zelfmoordpoging deed door hard tegen een monument te rijden. Hij overleed later in het ziekenhuis.
Hoewel deze actie in de media voornamelijk vergeleken werd met de met wapens opererende eenlingen die de afgelopen jaren grote aantallen mensen doodschoten alvorens zelf door de politie doodgeschoten te worden, dan wel zelfmoord te plegen, is dit verschijnsel al diverse eeuwen bekend: Amok.
Amok komt vooral in Maleisië voor. Een man die zich diep schaamt, waardoor deze niet meer eervol kan leven, begint plotseling met een wapen zoveel mogelijk mensen te doden. Dit eindigt meestal in het doden van de amokmaker door politie of omstanders.
In de analyses die ik op TV en in de kranten zag over de psychische achtergrond, kwamen vooral de woorden "boosheid", "kwaadheid" en "woede" voor. Waarom werd er niet over "haat" gesproken? Bij de varianten op kwaadheid is er altijd nog een hoop dingen recht te zetten, maar bij haat is er sprake van vernietigingsdrang, omdat die hoop er niet meer is. De moordzucht van Karst T., zowel tegen anderen als tegen hemzelf gericht, was haat en zelfhaat.
Kennelijk is het moeilijk om over haat te spreken. Kwaadheid en woede zijn nog enigszins acceptabel, haat is dat niet. Helaas is het wel de realiteit, hier. Zelfhaat is natuurlijk helemaal moeilijk.
Dat die zelfhaat tot deze feitelijke zelfmoordactie kon leiden, kan alleen als er tevens sprake is geweest van het totaal niet waarderen van het eigen leven. Een diep minderwaardigheidsgevoel, dus. De situatie, met de destructieve macht over het superieure koninklijk gezelschap en de grote hoeveelheid media-aandacht, moest de eigen inferioriteit compenseren.
Karst T. was recentelijk ontslagen en was aan het verhuizen omdat hij de huur niet meer kon opbrengen. Dit kan iets van de onderliggende gevoelens verklaren, maar het is goed mogelijk dat er in zijn jeugd van alles gebeurd is dat hem getraumatiseerd heeft. We weten ook niet waarom hij ontslag gekregen heeft.
De haat die de actie van Karst T. weer opwekte bij mensen richt zich zelfs tegen auto's van hetzelfde type als dat hij gebruikte: zwarte Suzuki's Swift moeten het ontgelden. Het irrationele hiervan laat verder zien hoe mensen hun haat kunnen ontladen op objecten of personen die niets met de eigen situatie te maken hebben, maar daar alleen maar aan doen denken.
Gevoelens in de spiegel - projectie
Toen ik nog niet zo bezig was met het bewust maken van mijn onbewuste gevoelens, merkte ik nogal eens op dat mijn gezichtsuitdrukking in de spiegel of op een foto een emotie uitstraalde die ik niet voelde. Vaak was dat verdriet, dat ik dan wel in de spiegel of op een foto zag, maar niet wilde voelen. Ik probeerde foto's van mezelf te maken waar die emotie niet zichtbaar op was, maar dat bleek bijna niet te doen.
Nu ik al weer diverse jaren bezig ben om mijn gevoelens wèl te doorvoelen, merk ik dat ik het verschijnsel nu tot mijn voordeel kan aanwenden. Als het na enige tijd proberen gevoelens toe te laten niet lukt door iets heen te komen, en ik hetzelfde maar blijf voelen, wil ik nog wel eens in de spiegel kijken om te zien of ik daar een gevoel zie dat ik nog niet gezien had. Vaak zie ik het daar dan wel. Dat kan dan voldoende zijn om er doorheen te komen, en ik zie dan in de spiegel mijn gezichtsuitdrukking ontspannen, nadat ik het onderdrukte gevoel daar zag.
Ik neem aan dat wat hier gebeurt projectie is. Normaalgesproken is het bij projectie zo dat je een gevoel dat je zelf onderdrukt bij de ander meent te zien. Als je bijvoorbeeld zelf kwaadheid onderdrukt, kun je dan het idee hebben dat de ander juist kwaad op jou is, terwijl dat niet zo is. In de spiegel is er ook een ander waarop je een gevoel projecteert - alleen is die ander jezelf.